Een pleeggezin bestaat uit één of meerdere volwassen vrijwilligers, de pleegouders, die een huishouden vormen en die één of meerdere pleeggasten of pleegkinderen binnen dit huishouden opvoeden. Kinderen komen er meestal in terecht omdat ze leven in een problematische opvoedingssituatie. Pleegzorg varieert in duur.
Figuur: Aantal pleeggezinnen per provincie in 2016 (Uit: Pleegzorg Vlaanderen, 2016, p.19)
Wat is het verschil met adoptie? Pleegouders verkrijgen enkel het hoederecht. Bij een pleeggezin wordt de juridische band met de biologische ouders niet verbroken. Een kind dat opgroeit in een pleeggezin heeft dus zowel pleegouders als ouders. De kinderen behouden de naam van hun ouders. Ook de rechten en plichten tussen ouders en kind blijven bestaan. Met de ondersteuning van de diensten voor pleegzorg blijft regelmatig contact tussen ouders en kind mogelijk. Pleegouders krijgen een onkostenvergoeding. Hiermee kunnen zij het pleegkind ‘kost en inwoning’ aanbieden
Gevolgen?
Deze jongeren hebben veel meegemaakt. Ze kunnen een gevoel van onveiligheid ervaren.
Ze moeten zich aanpassen aan verschillende waarden en normen, ideeën, eisen, verplichtingen en opvoedingsstijlen. Dat kan ervoor zorgen dat het kind verward is en structuur mist. Het kind moet een evenwicht vinden tussen de pleegouders en de ouders.
Ze moeten vaak afscheid nemen. Dit kan leiden tot hechtingsstoornissen. Dit kan ook het basisvertrouwen verstoren.
Ze moeten telkens opnieuw hun verhaal doen en krijgen vaak vreemde blikken. Om dit te vermijden gaan de kinderen zich afzonderen. Zo komen ze in een isolement terecht.
Hoe gebeurt de plaatsing binnen een gezin?
Wanneer ouders hun kinderen op vrijwillig basis binnen een pleeggezin laten plaatsen, spreken we van vrijwillige plaatsing.
Bij jeugdrechtbankplaatsing is de plaatsing een uitspraak van de jeugdrechter. De uitspraak is bindend.
Ouders kunnen samen met het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg beslissen om het kind te plaatsen, dan spreken we van comitéplaatsing.
Welke vormen van pleegzorg bestaan er?
Crisispleegzorg ontstaat door een crisisgebeurtenis.
Bij behandelingspleegzorg gaat het specifiek om kinderen met psychiatrische of emotionele en gedragsproblemen.
Figuur: Lopende pleegzorgplaatsingen op 31/12/2016 naar aard van module (Uit Pleegzorg Vlaanderen, 2016, p. 11)
Onderscheid naar aard van de module?
Bij ondersteunende pleegzorg vangt een pleeggezin een kind op voor de tijd dat het nodig is
Bij perspectiefzoekende pleegzorg gaat het om kortdurende pleegzorg.
Perpectiefbiedende pleegzorg is langdurige pleegzorg. We spreken hiervan als een kind langer dan een jaar binnen een pleeggezin woont.
Figuur: Nieuwe pleegzorgplaatsingen die in 2016 zijn gerealiseerd, naar soort opvang (Uit Pleegzorg Vlaanderen, 2016, p. 10)
Onderscheid naar soort opvang?
Bij familiale netwerkpleegzorg dragen familieleden zorg voor het kind.
Bij sociale netwerkpleegzorg gaat het om mensen in de nauwe omgeving van het kind, zoals vrienden, buren...
Wanneer er niemand is in de omgeving om op terug te vallen, kunnen gezinnen beroep doen op Pleegzorg Vlaanderen. Dan spreken we over bestandspleegzorg.